Szlaki wodne-zbędna inwestycja?

6 marca 2017 roku prezydent Polski podpisał akt ratyfikacyjny europejskiego porozumienia w sprawie głównych wodnych dróg śródlądowych o znaczeniu międzynarodowym (AGN). Przez Polskę przebiegają trzy międzynarodowe szlaki wodne. Śródlądowa droga wodna to woda powierzchniowa, na której możliwy jest przewóz towarów oraz osób statkami żeglugi morskiej. Obecnie polskie śródlądowe drogi wodne nie są elementem europejskiej sieci transportowej ( jedynie 0,4% to drogi wodne!). Oprócz tego, że jest to ogromna inwestycja finansowa, szlaki wodne to przede wszystkim zagrożenie dla wodnych ekosystemów. Budowanie tego rodzaju dróg wiąże się z wyregulowaniem brzegów rzecznych, które są stałym siedliskiem ptaków wodnych, ssaków, płazów i owadów, ale także różnego rodzaju roślinności nadwodnej oraz drzew. Wiosenne wylewy na łąki i pola są naturalnym cyklem przyrody, a wiele zwierząt i roślin preferują tereny podmokłe. Przykładem jest łęg, czyli zbiorowisko leśne, które porasta okolice rzek i potoków. Głównym czynnikiem warunkującym życie w łęgu jest podnoszenie i opadanie poziomu wody. W Polsce występuje kilka typów lasów łęgowych od olszowych i jesionowo-wiązowych po wierzbowe i topolowe. To zbiorowisko leśne wyróżnia się ogromnym bogactwem flory i fauny, niespotykanym w pozostałych typach lasów, złożoną strukturą przestrzenną i warstwową oraz największą liczbą nisz ekologicznych.  Zniszczenie łęgów może doprowadzić do zmniejszenia bioróżnorodności biologicznej, a co za tym idzie wymarcia wielu gatunków roślin i zwierząt. Dodatkowo transport wodny powoduje hałas i wibracje oraz szpeci krajobraz.  

Transport wodny jest niemalże najstarszym środkiem transportu. Doskonale spełniał swoją funkcję, w czasach, gdy transport kolejowy czy samochodowy nie był rozwinięty. Gdyby transport wodny przejął część przewozów transportu samochodowego, emisja dwutlenku węgla zmniejszyłaby się jedynie o 1%! Świadczy to o niskiej opłacalności ekonomicznej i ekologicznej. Biorąc to pod uwagę, w dzisiejszych czasach odchodzi się od tej formy transportu.

Jako instytucja pro środowiskowa jesteśmy zobowiązani troszczyć się również o czyste i naturalne zbiorniki wodne, ponieważ zarówno ekosystemy wodne, jak i leśne są naszym dziedzictwem narodowym. Musimy pamiętać, że korzyści materialne oraz społeczne, płynące z żeglugi śródlądowej nie powinny przysłaniać nam korzyści, wynikających ze środowiska naturalnego, ponieważ cena degradacji natury może być o wiele większa niż budowy szlaku wodnego.